Er is geen God,
er is geen regisseur,
er is geen dirigent.
Als een dode in zijn graf is gelegd
en de begrafenisgangers zich verwijderen
hoort hij het gedreun van hun sandalen.
De wereld gebeurt zelf,
het toneelstuk speelt zelf,
het orkest speelt zelf
Dan komen er twee engelen bij hem
die hem overeind laten zitten en hem vragen:
Wat heb je altijd over die man, over Mohammed, gezegd?
en als iemand
een viool ontglipt
en het hart stokt
Was de dode een gelovige, antwoordt hij:
Ik getuig dat hij de gezant van God is.
Dan wordt er tegen hem gezegd: Kijk,
ontmoeten de mens en de dood
elkaar nooit – achter het glas
is er niets, gene zijde is een spiegel
daar is je plaats in de hel, maar voor jou
heeft God die verruild voor een plaats in het paradijs.
De dode zal beide plaatsen kunnen zien.
waaruit mijn eigen angst me
met grote ogen aankijkt
en achter deze angst,
Men zegt dat zijn graf zeventig el ruimer wordt
gemaakt en gevuld met groene planten tot de dag
dat de doden worden opgewekt.
als je maar zorgvuldig kijkt,
zijn gras en appelbomen en een zonnebloem
die zich langzaam naar de zon keert
zonder God, regisseur, dirigent.
©Mustafa Stitou
Begeleidende tekst van Mustafa Stitou:
De tekst die ik heb ´geschreven´ is (ik noem het maar even) een duet. Ik heb gebruik gemaakt van een titelloos gedicht van Jaan Kaplinski, vertaald uit het Ests door Kulli Prosa. Het staat in De bronmeester van Veskimoisa (Plantage, 1993). Ik heb dit gedicht, dat oorspronkelijk geen witregels heeft, verdeeld in drieregelige strofen en een geïsoleerde slotregel. De gecursiveerde regels vormen een bewerking (ook drieregelige strofen, hier en daar een woord geschrapt) van een overlevering uit de Hadith, die als volgt begint: ´Katada levert over van Anas ibn Malik: De Profeet heeft gezegd´ en dan volgt, in proza, de overlevering die ik, zoals gezegd, in licht bewerkte vorm tussen de regels van Kaplinski heb gevoegd. De Hadith is de verzameling overleveringen over uitspraken en handelingen van Mohammed. Voor moslims is de Hadith na of naast de Koran een belangrijke bron van hun religieuze overtuigingen en praktijk.De overlevering die ik heb gebruikt, heb ik geput uit Leidraad voor het leven, een selectie uit de Hadith, samengesteld door Wim Raven (Bulaaq, 1995). Waarom ik deze teksten heb geselecteerd en met elkaar gecombineerd? Vanwege het veelzeggende contrast, denk ik, tussen beide (ik noem het maar even) wereldbeelden die uit de gedichten spreken. Het ene gaat uit van God, gezant en hiernamaals, het andere van een op z´n minst opmerkelijk idyllisch universum ´zonder God´… Maar de lezer moet natuurlijk zelf bepalen wat dit ´gedicht´ te denken geeft.
Uit het themanummer ‘Open source en sampling’ – Deus Ex Machina nr 122 – 2007