Twee schrijvers: de Russische dichter en activist Kirill Medvedev (39 jaar oud) en de Nederlandse romanschrijver Daan Heerma van Voss (28 jaar oud). Twee culturen: Rusland en West-Europa. Twee werelden van verschil in enkele citaten:
Kirill Medvedev:
“Als literatuur uit is op een bijzondere positie – op privileges of, omgekeerd, op afwijzing – en dus op een bijzondere werking, als literatuur een forum wil worden voor scherpe en onpartijdige expressie, dan kan ze twee dingen doen: hopen dat de overheid haar te hulp komt in de vorm van directe repressie (zoals in het geval van Eduard Limonov), of proberen om het bestaande culturele en economische paradigma te overstijgen, in de wetenschap dat dergelijke experimenten het risico van mislukking of vergetelheid inhouden. ” (‘Mijn fascisme‘)
Daan Heerma van Voss:
“‘Das Magazin‘ gaf een belangrijk signaal. Onze generatie was vooral het object van gesprekken over literatuur en cultuur, alsof we er steevast buiten staan. ‘Das Magazin’ is een antwoord: we bepalen dat zelf wel, we roepen ons uit tot subject. Historisch gezien is het een belangrijke evolutie. Vroegere generaties vonden subsidie een evident gegeven. Onze generatie is meer opgevoed met het idee van zelfredzaamheid.” (Knack)
Kirill Medvedev:
“Men stelt dat artistieke permissiviteit van een volstrekt andere orde is dan politieke en maatschappelijke permissiviteit. Permissiviteit in de kunst en in een maatschappij die op een normale manier op deze permissiviteit reageert kunnen ook worden gezien als een teken van een stabiele maatschappij. In het Westen hebben ze dat allang in de gaten, al sinds de Tweede Wereldoorlog. Om die reden kan hedendaagse kunst daar rekenen op de maximale steun van het systeem (vertegenwoordigd door de staat of door privéstructuren, zoals fondsen). Ze begrijpen dat in de kunst (zelfs als die wordt gemaakt door onschuldige mensen, met het verstand op de juiste plaats) nog altijd enorm veel ontvlambare complexen en ambities zijn samengebald, en dat die enorme explosieve energie onder controle moet worden gehouden. Voor de oorlog was dit controlesysteem nog niet volledig in werking, kunstenaars waren onvoorspelbaar. Hun expressie was toen veel krachtiger omdat ze openhartig kritiek uitten – denk bijvoorbeeld aan Céline of Ezra Pound – waarna repressieve maatregelen nodig waren. Na de oorlog heeft het systeem enkel voordelen ondervonden van de kunst. Hedendaagse kunst, zelfs in zijn meest agressieve verschijningsvorm, is in het Westen in de eerste plaats een uitlaatklep – in symbolische zin, maar dat niet alleen – waardoor negatieve energie geventileerd kan worden. Kunst fungeert er ook als controleobject en, volgens een wijdverspreide visie, als ideologisch wapen in de Koude Oorlog. Na een onbeheerste uitbarsting in de jaren zestig kregen dichters uiteindelijk hun rol als ‘privépersoon’ toebedeeld. Daarom worden hedendaagse dichters die zich opwerpen als de stem van de maatschappij in het Westen beschouwd als gekken of als bezeten idealisten, wier pathos niemand overtuigt.”
Daan Heerma van Voss:
“Het was wel leuk en ontnuchterend om met middelbare scholieren over literatuur te praten. Je ontmoet jongeren die niet weten wat proza is, bijvoorbeeld. Die nog nooit een roman gelezen hebben. Zo’n ervaring leert je dat de wereld van de literatuur slechts één mogelijke wereld is. Het is geen onwil of desinteresse bij die leerlingen: de literatuur komt gewoon niet op hun pad. Bekende auteurs zijn voor hen bijvoorbeeld Paul Van Loon, van de Griezelbus. Of als je vraagt of ze een jonge schrijver kennen: Anne Frank. Technisch gesproken klopt dat, maar erg representatief is het niet. Het wordt natuurlijk steeds gemakkelijker om niet te lezen. Vroeger waren het de mensen die zich verveelden, die naar een boek grepen. Vandaag heb je honderd alternatieven.” (Knack)
